Zgodnie z planem mobilizacji jednostek wojskowych z 23 marca 1939 na zachód transportami kolejowymi przewieziono wiele jednostek z Okręgu Korpusu IX.
30 Dywizja Piechoty Leplolda Cehaka została przetransportowano do w rejon Szczerców-Działoszyn z 82, 83 i 84 pp oraz 30 pal i od 1 września walczyła na przedpolu głównej linii obronnej w rejonie Działoszyna.
Ojciec jednak nie przebywał na tym terenie prawdopodobnie z jednej z następujących przyczyn:
1. przebywał w okresie zmian lokalizacji rodzimego pułku w Warszawie;
2. pozostał w koszarach w Brześciu;
3. przeszedł do ośrodka zapasowego 30 DP w Kobryniu pod dowództwo ppłk Władysława Seweryna.
Najbardziej prawdopodobna wydaje mi się wersja trzecia, ostatnia - jako zawodowy podoficer pozostał w ośrodku zapasowym przy tworzeniu oddziałów zapasowych.
Wszyscy dowódcy ośrodków zapasowych na tym terenie otrzymali rozkazy przyśpieszenia wystawiania oddziałów marszowych i zorganizowania ich w ten sposób, aby były one zdolne do użycia w polu jako jednostki liniowe.
Generałowi w stanie spoczynku Konstantemu Plisowskiemu powierzono obronę Brześcia. Płk Adam Epler miał przygotować obronę linii Muchawca w rejonie Kobrynia.
Na postawie opowiadań ojca i posiadanych dokumentów można stwierdzić, że w czasie wojny obronnej '39 pozostawał na terenie Polesia, a na podstawie odnalezionego życiorysu ojca i innych dokumentów ustaliłem jednostkę w której służył w czasie wojny obronnej 1939 r.
Jednostką tą była to 60 Dywizja Piechoty "Kobryń", a na podstawie znalezionych w dokumentach nazwisk, ustaliłem dość dokładne dane o umiejscowieniu ojca w dywizji.
30 Poleska Dywizja Piechoty
dowódca gen. bryg. Władysław Cehak
|
Gen. Brygady Franciszek Kleeberg.
Grupa Operacyjna "Polesie"
(od 9 do 27 września)
Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie"
(od 28 września)
|
60 Dywizja Piechoty
"Kobryń"
dowódca płk Adam Epler
|
82 (182) pułk piechoty
dowódca
ppłk Mieczysław Targowski
|
I batalion
dowódca
mjr Tadeusz Bandoła
|
1 kompania
dowódca
Jan Pawłowski
(5 X ranny w Woli Gułowskiej)
|
sierżant
Kazimierz Ustyniak
|
Nazwiska Bandoła i Pawłowski wymieniane są w dokumentach z 1982 roku - "deklaracja członkowska ZBOWiD" oraz "Oświadczenie Świadka".
W wymienionych dokumentach występuje nazwisko porucznika Sadowskiego. Jak ustaliłem, por. Władysław Sadowski był dowódcą 3 kompanii oddziałów różnych Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie".
Wszystkie te nazwiska figurują w aneksie "obsada personalna" książki Ludwika Głowackiego "Działanie wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939", którą pożyczył mi Pan Zdzisław Winkler z Muzeum 24 Pułku Ułanów w Kraśniku, któremu za książkę i za zainspirowanie do poszukiwań serdecznie dziękuję.
Ojciec wielokrotnie opowiadał, że walczył pod dowództwem gen. Kleeberga, że szli na odsiecz Warszawie, ale nie zdążyli. Utkwiły mi w pamięci słowa Kobryń, Brześć, marsze, długie marsze po Polesiu, Kock, brak amunicji, niszczenie i zakopywanie broni, niewola, ucieczka z pędzącego pociągu, strach, głód, pragnienie. Wspomniał też, że w czasie tamtych dni walczył z bolszewikami.
Szkoda, że tak późno te słowa do mnie dotarły, ale cieszę się, że tak wiele udało mi się jeszcze ocalić od zapomnienia.
